Hoạ sĩ Ngô Bình Nhi: “Âm thanh – Sự tĩnh lặng của tâm thức

Có lẽ Ngô Bình Nhi, người Việt Nam đầu tiên theo học mỹ thuật Phật giáo tại Nepal, không thể ngờ cuộc đời cô lại có những khoảng thời gian gắn bó với đất nước Nepal như bây giờ. Tới Nepal để học về nghệ thuật tranh mandala và thangka tại Trường Nghệ thuật Tsering của Tự viện Shechen (Nepal), Bình Nhi đã bắt được mạch của dòng nghệ thuật Phật giáo tại Nepal. Để rồi từng đường dẫn Bình Nhi đi qua các vùng của những câu thần chú, những bài kinh Phật. Đó là âm thanh của sự giải thoát, tự do và an lạc. Đó cũng là sự mạnh mẽ trong phong cách rất bình yên của họa sĩ Ngô Bình Nhi. Một niềm vui nhỏ của Bình Nhi đã lan tỏa sức mạnh tại thủ đô Kathmandu (Nepal), thu hút rất nhiều công chúng tham gia và chia sẻ về nghệ thuật hội họa.

Một số tác phẩm tại Âm thanh triển lãm không

Lạc vào một thế giới khác

Phóng viên: Điều gì làm chị trở thành nữ họa sĩ người Việt đầu tiên theo học thuật Phật giáo ở Nepal?

Hoạ sĩ Ngô Bình Nhi: Có thể có nhân duyên đầu tiên đến với tôi là niềm đam mê vẽ tranh Phật và muốn tham khảo về bức tranh thangka, mandala tại Tsering Art School thuộc Tự viện Shechen, Kathmandu, Nepal. Đến nay, tôi đã ở lại đây ba tháng để nghiên cứu, theo học về mỹ thuật Phật giáo truyền thông.

Ấn tượng đầu tiên khi tôi đến đây được ngắm nhìn những công trình kiến ​​trúc đặc biệt của Phật giáo tại Nepal, những di sản thế giới của Nepal. Tranh thangka và mandala khắp các tự viện. Tôi thực sự choáng ngợp bởi những bộ sưu tập nhiều màu sắc, những kiến ​​trúc độc đáo và những thanh âm kỳ diệu. Các cấp độ thần chú của các hệ thống lạt ma trong các buổi lễ, chú thích để tôi thực hiện việc kinh doanh. Hình ảnh những phật tử đi nhiễu tháp Boudhanath hằng ngày cũng khiến tôi thấy mình lạc vào một thế giới khác.

* Những ngày đầu tiên ở một mình trong viện tự viện, chị có cảm giác thế nào không?

– Tôi đã trải nghiệm và đối mặt với thực tế ở một mình tại nhà khách của Tự viện Shechen vô cùng yên tĩnh và thanh tịnh. Tuy nhiên, với tôi, công việc này không quá lạ vì tôi cũng từng ở nhiều nơi. Hơn nữa, làm các công việc của lạt ma và các bạn Nepal rất thân thiện và gần, quan tâm, tôi không có cảm giác quá lo lắng hay nhớ nhà. Công việc cũng thu hút mọi thứ, thu hút tôi đặt hết tâm trí để hoàn thành kế hoạch của mình.

* Chị tiếp cận da nền hóa Phật giáo ở đây ra sao?

– Từ năm 2013, tôi bắt đầu Nghiên cứu về nghệ thuật Phật giáo vùng Himalaya, cụ thể là Nghiên cứu về tranh thangka, mandala, đơn giản vì tôi đam mê tìm hiểu và thực hiện vẽ tranh Phật. Trước đó, tôi nghiên cứu hệ thống điêu khắc về chư Phật, chư Bồ tát qua các kỳ phát triển nghệ thuật Phật giáo Việt Nam, Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản để thấy sự khác nhau ở mỗi quốc gia. Nay có nhân duyên đến Nepal, tôi muốn tham khảo thêm về nền nghệ thuật này, có thể về hình tướng Phật có thể hiển thị khác nhau để làm bản địa hóa tại mỗi quốc gia nhưng mọi thứ đều có thể hiển thị từ kinh Phật. Mọi thứ với tôi như đang trong giai đoạn bắt đầu và toàn bộ ngày mới, tôi cần nghiên cứu thời gian và học tập dài hơn nữa.

Draw as air

* Việc học của chị diễn ra như thế nào? Bài học đầu tiên của chị đi trước đây là gì?

– Hiện tại, tôi đang là học viên thứ nhất tại Trường Nghệ thuật Tsering thuộc Tự viện Shechen. Tại đây, các lạt ma và thầy cô rất tận tâm hướng dẫn tôi nghiên cứu và học tập. Bài học đầu tiên của tôi là ngâm kinh, ngồi thiền trước khi vẽ và được dạy vẽ như thế nào để cốt yếu thực hành, không hẳn để vẽ một bức tranh đẹp. “Bài học cần thiết là sự quan trọng khi thực hiện vẽ bất cứ điều gì, mặc dù cho việc nhỏ nhất, chú tâm vào nó và làm một cách chuyên tâm”.

* Mới hát mà có ngay một cuộc triển lãm với 30 tác phẩm, chị có bất ngờ về tốc độ và cảm giác sững sờ vì cảm xúc trong từng bức tranh?

– Sau một tháng sống và trải nghiệm nhiều nơi, tôi cảm thấy màu sắc, con người và phong cảnh ở đây hòa với mình như một. Tôi đã vẽ một cách tự nhiên không gò ép, vẽ như thở. Hơn 20 bức tranh trên giấy gạo của Nepal đã ra đời, còn lại là bức tranh acrylic trên toan. Thầy giáo và bạn cùng lớp đã mua giúp tôi đồ họa. Họ là những người bạn rất tuyệt vời.

Trong ba tháng làm việc, tôi không nghĩ mình có thể hoàn thành một số lượng tranh lớn như vậy – trên 35 bức tranh sẽ được trưng bày. Ý tưởng về phòng tranh có thể bắt nguồn từ những chuyến du lịch đến những vùng đất quanh đây như Boudhanath, Mustang, Pokhara, Lumbini… Chính những chuyến đi đã tạo cảm hứng cho tôi sáng tác bộ tranh này.

Nhân duyên đến với tôi tại Siddhartha Gallery. Chủ sở hữu bộ sưu tập đã sắp xếp triển lãm của tôi xen kẽ giữa các đặc tính của các cuộc triển lãm của các nghệ sĩ quốc tế. Chín bức tranh vẽ sen và côn trùng trên toàn bộ những màu sắc của các đan xen sẽ bày biện riêng ở một phòng. Những tác phẩm đó có thể là “cái tôi cũ kỹ” đang sử dụng mình trong hương sắc mới mà không mất đi chính mình. Đó là lý do tôi chọn sen. Ngoài sen, tôi vẽ bột màu trên giấy gạo, ký họa về phong cảnh, con người ở những nơi tôi từng đến và trải nghiệm trên đất nước Nepal. Toàn bộ bức tranh được vẽ với ngôn ngữ và nằm trong loạt tranh mới nhất của tôi ra đời tại Kathmandu.

Âm thanh của sự giải thoát

* Triển lãm Soundless (Âm thanh không) chính xác là một sự thay đổi lớn, một bước tiến trong cuộc sống sáng tác của chị?

– Màu sắc tôn giáo đây cuốn hút tôi, khiến tôi say mê và muốn bộc lộ nó bằng đường nét, cảm xúc và màu sắc. Tôi không có ý định vẽ để gợi ý hay mô tả những điều muốn nói mà tôi thích chạm vào mọi thứ bằng “Âm thanh”. Màu sắc mạnh mẽ trong nghệ thuật Phật giáo Mật đã tạo cho tôi nguồn năng lượng sáng tác mới liệt hơn nhưng cũng tĩnh tại hơn.

Trong hai bộ tranh thực hiện trên các chất liệu khác nhau, tôi đều đưa tinh thần cá nhân vào từng nét vẽ. Chính là hơi thở Việt, tinh thần Việt dù tôi đang hiện hữu ở đây. Trong mỗi bức tranh sen, tôi gợi ý đến làng quê Việt Nam thanh bình, yên ả.

Cuộc triển lãm thực sự là một bước tiến lớn trong sự nghiệp sáng tác của tôi. Giới hạn chế độ lớn khi tôi vẽ cho lần triển lãm này có thể về không gian sáng tác: trong một căn phòng nhỏ. Nó không đủ để tôi có thể vẽ những tác phẩm lớn hơn. Toort to, I still Mong sẽ tiếp tục sáng tác loạt tranh mang hơi thở mới một cách mở rộng hơn nữa.

Cuộc triển lãm thu hút sự quan tâm của nhiều triển lãm đối tượng

* Chị có thể giải thích thêm về “Âm không” trong các tác phẩm?

– Audio là triển lãm cá nhân tên của tôi lần này. Mỗi đường tôi đi đều mang âm thanh của những câu thần chú, những bài kinh Phật. Đó là âm thanh của sự giải thoát, của tự do và an lạc mà tôi cảm nhận được. Nó không thể diễn tả thành lời, cũng không thể vẽ lên âm thanh đó. “Audio“Có thể là trạng thái khi bản thân mình chạm tới sự giải thoát. Nó không phải không có âm thanh. Trước đó nó hoàn toàn có âm thanh và vẫn tồn tại nhưng nó giống như rơi vào tĩnh lặng của tâm thức.

Với tôi, để trải nghiệm tất cả điều đó không hề đơn giản và để có được hạnh phúc chân thật trong chính mình, ước nguyện lớn nhất của tôi là có thể mang lại hạnh phúc cho mọi người xung quanh. Tôi hy vọng triển khai cá nhân lần này của tôi nơi đất khách mang âm thanh của niềm vui cho tất cả.

* Đi học xa gia đình, có nỗi nhớ nào mà chị muốn về nhà ngày không?

– Gia đình và những người bạn đồng hành cùng tôi luôn là tiêu điểm, là hậu phương vững chắc trong chuyến đi. Chúng ta cùng cố gắng và cùng nhau cố gắng nên không có nỗi nhớ mang nặng tính chất phức tạp, da diết mà những nỗi nhớ đó được hóa giải bằng tình yêu thương, sự hiểu biết và sự chia sẻ giữa chúng ta. Tôi hoàn toàn yên tâm khi tham gia học tập và làm việc tại nơi đất khách.

* Cảm nhận của chị về ẩm thực Nepal thế nào?

– Thức ăn Nepal là một thử nghiệm lớn đối với tôi. Tháng đầu tiên, ba người mà tôi bao gồm tôi, chồng tôi – họa sĩ Nguyễn Quốc Thắng – và một chị phật tử là bạn đồng tu cùng đến Nepal. Chúng tôi đã tự nấu ăn tại một nhà khách có đầy đủ tiện nghi. Sau mỗi buổi học, tôi rất hứng thú với việc đi chợ mua rau củ, nấm và đậu. Gạo Nepal khô hơn và có mùi thơm rất mộc. Tôi nấu các món ăn như ở Việt Nam, tháng đầu tiên không quá khó khăn trong công việc ăn uống. Sau một tháng, hai người về nước, tôi chuyển vào đời sống viện khách hàng. Tại đây, mọi thứ đều đầy đủ và chu kỳ. Không gian cây xanh mát dịu và yên tĩnh, tôi đã cố gắng tranh thủ mọi thời gian để sáng tác và học tập, không còn thời gian nấu ăn.

Tôi ăn sáng, ăn sáng, tối tại nhà ăn của viện tự viện. Tuy nhiên, với tôi, các món ăn khá khó thích vì có nhiều cà ri. Tại đây, cơm ăn đều nấu. Thật có thể, tôi là người có nhu cầu ẩm thực đơn giản.

Họa sĩ Ngô Bình Nhi tại không gian triển lãm Âm thanh

* Chị có thăm các điểm đến nổi tiếng ở đây không? Cảm ơn sự nhận của chị về những sản phẩm thế giới hoặc Mustang mà chị được nhắc đến như một chủ đề sẽ vẽ sắp tới?

– Vì bận học và làm việc nên tôi chưa đi được nhiều. Ấn tượng đi Mustang với trải nghiệm đường đi vô cùng khó khăn, với những ngôi làng cổ… khiến tôi rất muốn thực hiện các tác phẩm liên quan đến miền đất này. Đi đến Lumbini, nơi đức Phật ra đời, nơi có ngôi chùa Việt Nam, cũng khiến tôi rất xúc động. Thật sự, Nepal với nhiều kiến ​​trúc lớn, đặc thù của văn hóa khiến tôi mong muốn mình sẽ được học tập lâu dài và thực hiện một số dự án nghệ thuật ở đây.

Nếu có thêm thời gian, tôi sẽ khám phá thêm một số nơi mới. Tôi thích trải nghiệm ở rừng và những dãy núi tuyệt đẹp. Đó là giấc mơ của tôi…

* Cảm ơn chị đã chia sẻ.

Codet Hà Nội (thực hiện)

Image: Nhân vật cung cấp