Thiếu nhân sự
Thông tin của Tổng cục Du lịch, 8 tháng năm 2022, Du lịch địa phương bốc khói 80 triệu khách, kế hoạch ra đón 60 triệu khách. Tuy nhiên, Việt Nam nằm trong top những nước mất nhiều nhân sự của ngành du lịch Covid-19.
Theo sát kết quả của hội đồng Tư vấn du lịch Việt Nam, có tới 18% số DN phải cho nhân viên nghỉ việc toàn bộ; 48% DN cho từ 50 – 80% nhân viên nghỉ việc. Thống kê của Sở Du lịch Hà Nội cho thấy, tính đến hết năm 2019, ngành du lịch Thủ đô có khoảng 90.500 lao động trực tiếp và khoảng 207.500 lao động gián tiếp, nhưng hiện tại số lao động tạm nghỉ, kết hợp đồng lao động tại DN du lịch, khách sạn lên đến 50 – 90%.
Tại hội thảo “Giải pháp thu hút, phát triển nguồn nhân lực ngành khách sạn – kiến trúc tạo môi trường làm việc hấp dẫn nhân viên khách sạn” do CLB Quản lý Buồng Việt Nam (Hiệp hội Khách sạn Việt Nam) vừa tổ chức , Chủ tịch CLB Quản lý Buồng Việt Nam Nguyễn Quang nhấn mạnh, hiện các DN du lịch thử nghiệm thiếu nhân lực.
Thời điểm năm 2019, trước khi bệnh dịch, toàn ngành có khoảng 4,5 triệu lao động, trong đó 1,5 triệu lao động trực tiếp với 45% được đào tạo chuyên ngành du lịch; lao động tại các cơ sở lưu trú khoảng 780.000 người. Thế nhưng, hiện nay mặc dù 90% cơ sở lưu trú đã đi vào hoạt động bình thường, bài hát chỉ có 300.000 người lao động, trong đó nhiều người chưa được đào tạo đầy đủ.
“Lượng khách du lịch đến Việt Nam đang dần hồi phục, nhưng nhiều khách sạn không đủ lao động, nên tuyển dụng những người không có kinh nghiệm, dẫn đến chất lượng dịch vụ không trả lời khách hàng” – ông Nguyễn Quang thông tin.
Trong tiền bối cảnh du lịch có nhiều thay đổi, xu hướng du lịch sau đại dịch hỏi nguồn nhân lực phải trả lời các yêu cầu mới về số hóa và công nghệ ứng dụng trong du lịch. Do đó, chúng ta cần nâng cao công tác đào tạo, giúp nguồn nhân lực du lịch được yêu cầu nghề nghiệp sau những khó khăn vướng mắc. Cùng với đó, cần có những hỗ trợ chính sách, giữ chân người lao động trong thời gian sắp xếp.
Phó Giám đốc Vietravel chi nhánh Hà Nội Phạm Văn Bảy
Dưới góc độ DN, Tổng Giám đốc Công ty Thương mại dịch vụ Dân chủ Hà Nội Nguyễn Hồng Hải – chủ đầu tư khách sạn De LaOpera Hà Nội cho hay, nhân sự ngành lưu trú khiến khách hàng rời khỏi trạng thái “đói” lao động. Ở nhiều đơn vị, một nhân viên phải có các vị trí khác nhau, như lễ tân khách sạn luôn có nhân viên vận hành, tài trợ của nhân viên điều hành, phục vụ tại khách sạn.
Chia sẻ về vấn đề nguồn nhân lực lĩnh vực du lịch bị hao hụt, Giám đốc khách sạn Grand Vista Bùi Thanh Tùng cho biết, nhiều khách sạn trên địa bàn Hà Nội “mất” khoảng 20 – 30% nhân viên hoặc buộc phải cho nhân viên nghỉ việc vì Covid-19 dịch.
Trong khi đó, Giám đốc Công ty Flamingo Redtours Nguyễn Công Hoan bổ sung thông tin, kể từ khi xuất hiện dịch vụ Covid-19, nhân sự của công ty đã giảm 25% hoặc chuyển sang làm ở bộ phận khác.
“Hao hụt nhân lực là thực thi chung trạng thái của các đơn vị, đáp ứng tất cả phải thay đổi chiến lược quản lý, kinh doanh cho phù hợp với tình hình thực tế” – ông Nguyễn Công Hoan nói.
Tập trung đào tạo nguồn nhân lực lượng cao
Trước câu hỏi cấp bách của bổ sung nhân lực, nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn nhân lực, một số công ty lữ hành Hà Nội như VietSense, AZA, Ascend travel… đã “bắt tay” với các trường đại học chuyên ngành du lịch để hợp tác đào tạo, tìm nguồn cung cấp nhân lực mới.
Từ góc độ đào tạo, GS.TS Nguyễn Văn Đính – Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo (Hiệp hội Du lịch) cho rằng, trước mắt DN du lịch cần phối hợp với trường đại học, cao đẳng, trung tâm đào tạo nghề để tuyển dụng tạm thời. Trường hợp thiếu viên hướng dẫn, thì có thể ký hợp đồng với sinh viên trường ngoại ngữ và đào tạo cấp tốc chuyên môn, kỹ năng theo từng tour nhất định.
Quan trọng hơn cả, ngành du lịch cần tiếp tục chú trọng đào tạo mới, đào tạo lại, đảm bảo điều kiện sống, điều kiện làm việc cho người lao động trong điều kiện mới bình thường, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin , chuyển đổi số để tiết kiệm năng lượng, nâng cao năng suất lao động.
Trong khi đó, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển du lịch Nguyễn Anh Tuấn đề nghị, ngành du lịch cần rà soát nguồn nhân lực theo hướng nhận dạng những hạn chế, yếu kém, thiếu sót về chuyên môn nghiệp vụ của từng bộ bộ phận. Đồng thời, cần nghiên cứu theo yêu cầu, dự báo trường phát triển, từ đó có phương pháp đào tạo bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ theo đặc thù từng địa phương.
Thông tin về hoạt động hỗ trợ DN khôi phục nguồn nhân lực, Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Đặng Hương Giang cho biết, Sở Du lịch Hà Nội đề xuất UBND TP Hà Nội chú trọng đẩy mạnh liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp tổ chức giáo dục du lịch quốc tế theo hướng dẫn các ngành nghề hợp tác giáo dục. Bên cạnh đó, Hà Nội đổi mới phương thức, chương trình dạy và học bảo đảm đa dạng, linh hoạt về truyền tải thông tin định hình, sử dụng công nghệ mới trong quá trình giảng dạy; Tăng cường xã hội hóa huy động nguồn lực phát triển nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao của Hà Nội.
“Chính yếu tố quan trọng là tăng cường liên kết“ 3 nhà ”: Nhà nước – Nhà trường – Nhà tuyển dụng nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao của Hà Nội” – bà Đặng Hương Giang nêu rõ.
Bên cạnh việc thúc đẩy mạnh mẽ đào tạo, các chuyên gia du lịch cũng cho rằng cần có chính sách thu hút, khuyến khích nguồn nhân lực du lịch có kinh nghiệm, kỹ năng chuyển đổi công việc quay lại.
Phó Trưởng phòng Khách sạn (Tổng cục Du lịch) Nguyễn Thanh Bình nêu rõ, cùng với tiền lương, cơ hội làm việc trong môi trường người lao động được thừa nhận của chủ thể như người quản lý, khách hàng hàng, mối quan hệ mở giữa các đồng nghiệp … sẽ tạo nên sự hạnh phúc cho người lao động. Ngoài ra, các khách sạn cũng cần tạo điều kiện cho nhân viên thăng tiến trong công việc, để giữ chân người lao động và phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao.