Cần làm gì để doanh nghiệp số Việt Nam không bơ vơ trên sân chơi toàn cầu?

Nền kinh tế số thiệt hại hàng triệu USD do tranh chấp nhận quyền sở hữu trí tuệ

Nền kinh tế Internet đang mở tiềm năng rất lớn cho các startup với doanh thu được dự báo lên tới hàng chục tỷ USD vào năm 2025. Hiện nay có rất nhiều sản phẩm của Việt Nam đạt top 10 trên toàn cầu, mở ra những năng lực rất lớn cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực nghệ thuật.

Các doanh nghiệp Việt Nam sáng tạo ra những nội dung có giá trị, nằm trong đầu thế giới, như GameFi sản phẩm, game blockchain hay các sản phẩm giải trí như: Phim hoạt hình, âm nhạc, nội dung giải trí hành trên trực tuyến nền tảng.

Song hiện không thiếu sản phẩm nội dung số của Việt Nam khi đi toàn cầu, dù các doanh nghiệp đã nhận thức và thực hiện đăng ký quyền tác giả, quyền sở hữu trí tuệ nhưng trên số môi trường phải có các trường tranh chấp nhận quyền sở hữu trí tuệ với các doanh nghiệp nước ngoài và phần thiệt hại thuộc về các doanh nghiệp Việt Nam.

Buổi tọa đàm “Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho doanh nghiệp Việt Nam trên môi trường số” đã thực hiện “nóng” lên khi ông Tạ Mạnh Hoàng, CEO Sconnect Vietnam chia sẻ câu chuyện tranh bản quyền giữa Sconnect và một chủ thể nước ngoài là Entertaiment One (EO).

Ông Tạ Mạnh Hoàng cho biết, YouTube thiên vị cho doanh nghiệp Anh đến Sconnect phải đối mặt với nhiều khó khăn khi đối thủ EO lợi dụng chính sách của nền tảng thường xuyên để cạnh tranh không lành mạnh trong công việc “ sói Wolfoo ”và“ lợn Peppa ”.

Theo đó, trong 8 năm phát triển và trở thành đơn vị sản xuất với hệ thống sinh thái Wolfoo có 2 tỉ lệ xem mỗi tháng trên nền tảng YouTube, time here Sconnect đang đối mặt với nhiều công thức, trong đó có sự cạnh tranh không lành mạnh từ đối thủ mạnh của Anh là EO.

Wolfoo is the character activity do Sconnect built, hiện kênh nội dung về nhân vật này thu hút 50 triệu người theo dõi, phải chịu thiệt hại trong vụ việc chấp nhận bản quyền với bộ nhân hoạt hình Pepa Pig của EO .

Mặc dù Wolfoo đã được đăng ký đầy đủ chứng nhận bản quyền hình ảnh, nhân vật, kịch bản tại Việt Nam, Mỹ và nhiều quốc gia khác, nhưng khi EO đánh bản quyền và vẫn được YouTube chấp nhận gây thiệt hại rất lớn cho Wolfoo về doanh thu hơn 1 triệu USD, cũng như ảnh hưởng về uy tín thương hiệu.

Là doanh nghiệp sản xuất nội dung âm nhạc với hơn 500 kênh trên nền tảng quốc tế, Ant Group đại diện cho người biết, tập đoàn này cũng gặp vấn đề về quyền sở hữu trí tuệ với đối thủ bên Mỹ. Có nhiều nội dung về âm nhạc, do Ant Group sản xuất, sau đó một đơn vị nước ngoài lấy bản quyền, đăng ký giai điệu bài hát. Ant Group không có tờ giấy tờ pháp lý trên nền tảng YouTube, mất bản quyền và không thể sản xuất nội dung về bài hát đó. Công ty đang gửi giấy phép cho YouTube nhưng YouTube yêu cầu phải có tổ chức có thẩm quyền ở Việt Nam chấp nhận quyền sở hữu trí tuệ, lúc đó mới có thể xử lý được toàn bộ vấn đề. Nên Ant Group mong muốn được cơ quan quản lý có quyền kiểm tra hỗ trợ về chứng chỉ cấp phép cho phép để bảo đảm về pháp lý cho sản phẩm được tạo ra.

Ông Võ Thanh Hải, Tổng giám đốc Viettel Media cho biết: “Vi phạm bản quyền trên mạng là bài toán rất nhối. Viettel Media đang sở hữu hàng chục nghìn lần phim, hàng chục nghìn bài hát để kinh doanh trên mạng. Nhiều trường hợp là các đơn vị quốc tế đánh dấu bản quyền với nội dung do Viettel sản xuất. Hiện tại các bản quyền phạm vi trạng thái trên các trang web không thể giải quyết được. Fasking the range is not hard, but processing thì rất lâu và không đạt được hiệu quả ”.

Doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam cần “hỗ trợ” trên sân chơi toàn cầu

Các ý kiến ​​tại Toạ đàm ra thực hiện các công ty sản xuất nội dung số Việt Nam đã làm ra những sản phẩm tốt, mang doanh thu kiều hối từ nước ngoài về nhưng gặp khó khăn khi xuất khẩu ra nước ngoài, hay bị chấp nhận bản quyền, bị cạnh tranh bởi những doanh nghiệp mạnh có tiềm lực ở nước ngoài, lại không biết dựa vào đâu, không biết cơ bản nào có thể đứng ra đồng hành cùng doanh nghiệp.

“Trước sức ép của EO và thiên chức của YouTube, hoạt động của Sconnect bị gián đoạn khi phải hỗ trợ nguồn lực phát triển tiếp tục pháp lý và không thể kinh doanh với đối tác. Do đó, chúng tôi rất cần sự đồng hành của các cơ quan quản lý, hiệp hội lên tiếng để hỗ trợ doanh nghiệp khi phát hành tranh chấp quốc tế ”, ông Tạ Mạnh Hoàng nói.

Còn lại ông Nguyễn Quang Tuấn, Phó Tổng giám đốc Ant Group nêu ra ví dụ để so sánh: “Các lĩnh vực khác nhau như xuất khẩu gạo, cá tra… gặp trở ngại khi ra nước ngoài thì có Bộ Công Thương hay các hiệp hội ngay set up up to the support. Nhưng với các công ty sản xuất nội dung số Việt Nam dù làm ra những sản phẩm tốt, mang về nguồn kiều hối lớn nhưng khi gặp khó khăn hay bị chấp nhận bản quyền, bị cạnh tranh bởi những doanh nghiệp mạnh ở nước ngoài thì không biết dựa vào đâu.

“Chúng tôi cảm thấy“ cô đơn ”trên sân chơi quốc tế và mong muốn được hoạt động đồng hành của các cơ quan nhà nước, của các hiệp hội khi gặp khó khăn”, anh Tuấn nói.

Tại tọa đàm, nhiều ý kiến ​​cho rằng, trên môi trường số khi phát sinh tranh chấp sở hữu trí tuệ, thiệt hại tính bằng thời gian. Nếu xử lý bằng con đường khởi kiện ra khỏi tòa án, thì hãy chờ đợi sự kiện thắng lợi khi sản phẩm đó đã chết rồi. Do đó, đề xuất cơ quan nhà nước cần thiết lập cơ chế làm việc xử lý nhanh chóng, đây là cơ chế hoàn toàn có thể được làm để bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của cộng đồng sáng tạo Việt Nam.

Để các doanh nghiệp Việt Nam còn non trẻ hội nhập vào nền kinh tế Internet, rất cần có vai trò “che chở” của các cơ quan nhà nước, các hiệp hội, hội quan tâm, hỗ trợ doanh nghiệp gỡ bỏ các câu hỏi, đặc biệt là các câu hỏi về pháp lý liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ.

Doanh nghiệp phải biết sản phẩm bảo vệ tự động từ khi còn trong ý tưởng

Ý kiến ​​của ông Huy Phạm, Giám đốc Văn phòng Metub Hà Nội nhận được nhiều sự đồng tình, khi ông cho rằng, các doanh nghiệp kinh doanh trên YouTube hay nền tảng số nước ngoài cần thực hiện đăng ký ngay các quyền, các quyền sở hữu trí tuệ từ khi còn là ý tưởng. Trong trường hợp Ant Group, hoặc Sconnect nêu ra, nếu đăng ký bản quyền ở cấp cao hơn bên ngoài cấp quốc gia ngay từ đầu sẽ dễ dàng xử lý hơn khi có tranh chấp.

“Lời đề nghị của tôi là các doanh nghiệp số khi đầu tư sản phẩm, hãy đến ngay các cơ quan nhà nước để đăng ký bản quyền. There is only do tranh chấp nhận sẽ có bằng chứng chỉ cho YouTube. Tuy nhiên, nhiều trường hợp YouTube có thể xử lý sai, nhưng đây là nền tảng của họ, nên mình phải chấp nhận ”, ông Huy Phạm nói.

Ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng Cục sở hữu trí tuệ cho biết, mong muốn cơ sở để nhà nước có thể thi công với Google và YouTube để đảm bảo quyền lợi là rất đúng. Nhưng quyền bảo vệ chủ sở hữu trí tuệ là vấn đề rất đặc biệt, trong quá trình tạo ra nhiều khi bị trùng lặp về ý tưởng. Công ty thành lập cần phải có ràng buộc định thức và tư vấn nhiều hơn vào lý thuyết nguồn để bảo vệ các quyền ngay từ đầu.

Ông cũng chia sẻ, nhãn hiệu là một đối tượng được chấp nhận rất nhiều trên các môi trường. Dù có đăng ký nhãn hiệu thì cũng chỉ được bảo hộ trong lãnh thổ quốc gia, nếu doanh nghiệp kinh doanh xuyên quốc gia vẫn có thể bị tranh chấp. Do đó, doanh nghiệp cần có chiến lược đăng ký chủ sở hữu nhãn hiệu tại các quốc gia mà mình định hướng kinh doanh. Ví dụ có kế hoạch kinh doanh tại Anh thì phải đăng ký và thực thi theo pháp luật Anh.

“Các doanh nghiệp khởi động rất yếu về công việc này. Nếu ngay từ khi đăng ký bản quyền, đăng ký nhãn hiệu thì khi xuất hiện vấn đề cạnh tranh xử lý sẽ dễ dàng hơn ”, ông Hồng nói.

Luật sư Hà Liên, Văn phòng Luật sư Phan Law cũng chia sẻ, đăng ký bản quyền giống như khai sinh cho con mình để xác lập quyền của mình. Thực tế các doanh nghiệp khởi động để tối ưu hóa chi phí, thường bỏ qua các quyền đăng ký. Các doanh nghiệp cần lưu ý kiến ​​thiết lập quyền tác giả đăng ký tại Cục Bản quyền tác giả, sẽ có hiệu lực được bảo vệ theo Công ước Berne. Còn lại các quyền sở hữu công ty xác lập, đăng ký tại Cục sở hữu trí tuệ và các chứng chỉ này chỉ được bảo hộ trên lãnh thổ Việt Nam. Khi kinh doanh tại bất kỳ trường nào, thì phải xác định quyền sở hữu nhãn hiệu ở nước đó.

“Doanh nghiệp cần kiểm tra lại xem mình đã đăng ký đủ hay chưa, phải tự bảo vệ mình trước. Mọi thứ diễn ra trên môi trường rất nhanh, nếu không đăng ký quyền sở hữu trước sẽ khó bảo vệ sản phẩm của mình ”, Luật sư Liên nhấn mạnh.