TTH – Với làng cổ Phước Tích, công việc bảo tồn các văn bản trị giá được đánh giá là điểm sáng. Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở mức đó thì thật đáng tiếc.
Du khách đến với Phước Tích
Sáng về bảo tồn, but yếu về du lịch
Giữa tháng 9/2022, đến thăm làng cổ Phước Tích (Phong Hòa, Phong Điền), ông Trần Thanh Lâm, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương dành những lời “có cánh” cho làng cổ. Khó có một ngôi làng cổ nào trong cả nước mà lại bảo tồn và giữ những văn bản hóa trị giá, từ đời sống tinh thần, đến hệ thống kiến trúc, các di tích như ở Phước Tích. Dù qua thời gian biến đổi, song khi dễ dàng có thể cảm nhận được đặc tính; lòng người làm lại bởi hàng chè tàu, bởi con sông hiền hòa, bởi những con đường mát mẻ, những ngôi nhà cổ kính… Những thứ này có giá trị đến muôn đời sau.
Quả thế, trải qua gần 550 năm tồn tại và phát triển, làng cổ Phước Tích còn lưu giữ những giá trị độc đáo của một ngôi làng di sản. Bảo quản nguyên các ngôi nhà rường cổ. Điều có thể xảy ra là các di động đều được làm ở thôn, xóm, phụ trách, bảo vệ, lưu giữ. Các công cụ đã được trùng lặp, tôn tạo khởi sắc. Hạ tầng, kỹ thuật du lịch làng cổ Phước Tích được đầu tư, hệ thống điện chiếu sáng quanh làng, hệ thống điện ngầm vào tận nhà dân, đường lát gạch, bãi đỗ xe du lịch… tạo cho Phước Tích bộ mặt khang trang that re mang tính chất kính cổ.
Ông Trần Thanh Lâm cho rằng, công việc bảo vệ văn hóa trị giá ở Phước Tích đã tốt rồi. Nhưng khi văn hóa trị giá được xác định thêm vai trò là phát triển kinh tế – xã hội, văn hóa trị giá của Phước Tích phải đóng góp vào việc phát triển kinh tế chung đó. Nền tảng của Phước Tích có sẵn, giờ làm sao để phát huy giá trị, hình thành các sản phẩm du lịch có tính chất để vừa khai thác du lịch, vừa góp phần bảo tồn.
Ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao cho hay, mới đây tại một hội thảo văn bản hóa tầm quốc tế, các chuyên gia hàng đầu trên thế giới nêu quan điểm trong sự tồn tại và phát huy giá trị văn hóa đang thay đổi. Các di tích, di sản cần gắn kết với cộng đồng, mang hơi thở cộng đồng, phát huy giá trị trong cộng đồng. Văn hóa phải được “mở ra” để tạo nguồn lực phát triển kinh tế.
Đối với Phước Tích, ông Nguyễn Đình Bách, Chủ tịch UBND huyện Phong Điền cũng thẳng thắn, về bảo hộ các giá trị, Phước Tích đang làm rất bài bản. Riêng về phát huy vai trò phát triển kinh tế thì chưa. Tiềm năng phát triển du lịch của làng chính quyền và nhân dân hiểu rõ, bài hát không có những chiến lược, những chính sách chưa mạnh mẽ để phát triển, nên du lịch không có sức hấp dẫn đối với khách du lịch và not create a breakpoint.
Phát triển theo hướng du lịch xanh
Trên thực tế, để “phá thế” vừa bảo tồn vừa phát triển văn hóa, hay di sản không phải là dễ dàng. Khi thiết lập lại phần yếu tố này riêng lẻ sẽ dễ dàng thực hiện, nhưng khi kết hợp lại một lần vô cùng khó khăn. Đó cũng là thực tế chung của cả tỉnh, chứ không phải riêng ở Phước Tích. Dù thế, trường nghiên cứu cho thấy, xu hướng du lịch trong tương lai là du lịch xanh, du lịch sinh thái. Phước Tích là một trong những điểm có nhiều điều kiện để phát triển du lịch xanh gắn với bảo tồn văn bản, nếu có hướng đi phù hợp.
Ông Nguyễn Đình Bách cho biết, định hướng ở Phước Tích là bảo tồn văn bản và phát triển du lịch cộng đồng theo hướng, góp phần vào sự phát triển kinh tế của địa phương. Hiện huyện đang hoạt động kêu gọi một nhà đầu tư vào Phước Tích, để triển khai dự án bảo vệ văn hóa trị giá và phát triển cộng đồng, du lịch xanh tại làng cổ Phước Tích được ấp ủ thời gian qua. Doanh nghiệp cũng được đưa ra nhiều giải pháp mới, phù hợp với tiêu chí phát triển của huyện xanh.
Theo ông Bách, nhiều nhiệm vụ được đưa ra, như cải tạo hồ sen Hà Trì và Mỹ Xuyên; cải tạo lại vườn cây, hủy bỏ tạp chí cây, trồng mới các cây ăn quả thay thế những cây hỏng làm sâu bệnh, lũ lụt. Bảo tồn, quản lý cây cổ thụ tại làng; vận hành, hướng dẫn người dân xử lý rác tại nguồn, biến rác chủ cơ sở thành phân tích quyền sử dụng dây cáp, hoa, rau… Quan điểm chung của huyện là dù có đầu tư, song phải tuân thủ quy định, tất cả các công việc công cụ xây dựng hạng mục trong làng cổ không xây dựng và đặc, không bê tông hóa, ưu tiên các hạng mục, thân thiện với môi trường.
Bà Nguyễn Thị Huệ, Giám đốc Công ty TNHH MTV Hữu cơ Huế Việt Nam góp ý, các nhà rường có dịch vụ homestay cần hoàn thiện cho khách; sửa các bến tắm sạch sẽ, trồng cây thân gỗ hai bên lối đi xuống để tạo bóng mát; bố trí ghế đá, ghế gỗ quạnh vắng máy khách dừng chân. Tạo các quán tre, gỗ cho các bà, các chị trong làng bán nước, chè, bánh…; cải tạo bỏ trống vùng đất
hoang thành vườn hoa, thảo dược, vườn cây ăn trái; đón khách tham quan làng cổ bằng đường sông để tạo thêm công việc cho người dân làng và tạo thêm dịch vụ mới … Cùng với đó, cần đầu tư mới nhà điều hành, nhà đón tiếp, điểm dừng chân và trưng bày sản phẩm địa phương; đầu tư xe điện, xe đạp để phục vụ khách theo tiêu chí xanh. Khi “nội dung” bên trong đủ mới và hấp dẫn, mới có thể thu hút khách hàng.
Ở nhiều nơi cho thấy, khi phát triển du lịch theo hướng xanh, không thể tách khỏi tham gia tích cực của người dân địa phương, bởi người dân là chủ thể văn hóa, môi trường, đường sống và hệ thống. .
Bài, ảnh: ĐỨC QUANG