Phát biểu tại Hội thảo Triển vọng Thị trường năm 2022 diễn ra ngày 22/9/2022, ông Alain Cany – Chủ tịch EuroCham, Chủ tịch Tập đoàn Jardine Matheson tại Việt Nam đánh giá, trong bối cảnh thế giới vẫn còn bất ổn, triển vọng của Việt Nam khá tích cực.
Ông Alain Cany – Chủ tịch EuroCham, Chủ tịch Tập đoàn Jardine Matheson tại Việt Nam.
Nói về thực tế kinh tế cũng như môi trường đầu tư của Việt Nam, ông Alain Cany chia sẻ, sau khi kết quả nặng nề nhất của đại dịch qua đi, niềm hy vọng lớn lao đã được nâng lên ở Việt Nam. Các trường khác nhau trên thế giới cũng không thiếu khi da nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng ở mức 5,5% trong năm 2021, mức tăng trưởng cao nhất kể từ năm 1976. Đó là một lạc quan cảm giác mà đã lâu rồi chúng tôi chưa nhận được.
“Mặc dù tâm thế lạc quan là điều dễ hiểu, nhưng“ con tàu ”kinh tế toàn cầu rẽ ra những hướng khác khó lường”, ông Alain Cany lưu ý.
Kinh tế toàn cầu diễn biến khó lường
Sau khi Nga phát động giao tranh với Ukraine, chiến tranh và vũ trụ đến tận châu Âu gõ cửa và kinh tế toàn cầu giáng một đòn nghiêm trọng. Kết quả là lan rộng biến đổi năng lượng tăng giá trên toàn bộ các trường toàn cầu, đưa giá hàng hóa lên cao và làm gián đoạn cung ứng. Các mặt hàng tiêu dùng, dệt may, linh kiện điện tử… ngày càng trở nên đắt đỏ và khan hiếm nguồn cung cấp hơn. Các nước đang phát triển chú trọng sản xuất như Việt Nam đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi những áp lực này.
Chủ tịch EuroCham cho rằng, nhiều khả năng những tác động đó sẽ ngày càng nghiêm trọng và gia tăng khi chiến tranh kéo dài. Trong tương lai gần, các rủi ro và tình hình bất ổn sẽ vẫn ở mức cao.
“Chúng tôi cũng đang quan sát Trung Quốc, nước láng giềng gần của Việt Nam vẫn tiếp tục áp dụng biện pháp giãn cách để đối phó với những diễn biến mới của dịch bệnh. Gần 55% nguyên liệu thô và phụ kiện của Việt Nam dùng trong dệt may và giày được nhập khẩu từ Trung Quốc, theo Bộ Công Thương. Chừng nào Trung Quốc theo đuổi chiến lược “zero COVID”, kéo theo trạng thái tắc nghẽn nguồn cung ứng và hậu cần thì Việt Nam gặp khó khăn trong việc thu mua nguyên liệu đầu vào thiết bị như linh kiện điện tử, phụ tùng máy tính, cuộn vải và hóa chất. This tế bào đe dọa xuất khẩu trưởng của Việt Nam ”, ông Alain Cany lưu ý.
Triển vọng tích cực của Việt Nam
Dù vậy, Chủ tịch EuroCham cho rằng, trong thế giới tiên cảnh vẫn còn bất ổn, triển vọng của Việt Nam khá tích cực.
Mặc dù Ngân hàng Thế giới toàn cầu tăng trưởng sẽ suy yếu chỉ ở mức 2,9% cho năm 2022, Việt Nam kỳ vọng sẽ tăng trưởng ở mức 6,5%.
“Động lực tạo nên mức tăng trưởng chính là lực lượng 56 triệu lao động trẻ, năng động và ngày càng hiểu biết về công nghệ, giúp Việt Nam trở thành một trong những lực lượng lao động lớn nhất thế giới xem xét cả về số lượng tuyệt đối và hợp lệ tỷ lệ với dân số ”, theo Chủ tịch EuroCham.
“Với nguồn cung cấp lao động chất lượng cao và giá cả phải chăng của Việt Nam, không có gì tự nhiên khi các nhà đầu tư nước ngoài muốn chuyển hoạt động sản xuất sang quốc gia này. Sản xuất máy xuất khẩu và đầu tư trực tiếp từ nước ngoài là hai yếu tố thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Tính đến năm 2021, xuất khẩu của Việt Nam chiếm 19% GDP, tăng lên đáng kể với mức dưới 1% của năm 2010. Trên thực tế, trường xuất khẩu của Việt Nam đã vượt qua Malaysia và Thái Lan ”,
Minh chứng là một loạt dự án FDI tên tuổi được triển khai tại Việt Nam. LEGO, một thành viên EuroCham, đang đầu tư 1 Tỷ USD vào Bình Dương để xây dựng nhà máy. Trong tương lai, đây sẽ là nhà máy đầu tiên tại Việt Nam và là nhà máy thứ hai ở châu Á của LEGO. Pegatron, nhà cung cấp của Apple, hiện có kế hoạch đầu tư tới 1 tỷ USD vào Việt Nam. Foxconn cam kết rót 300 triệu USD để nâng cấp cơ sở sản xuất tại Bắc Giang. Samsung sẽ bắt đầu sản xuất linh kiện bán dẫn tại Việt Nam từ năm 2023, còn Apple dự định sẽ sản xuất đồng hồ Apple Watch tại đây. Theo Bộ Kế hoạch & Đầu tư, vốn FDI thực hiện trong 8 tháng đầu năm 2022 đạt 12,8 tỷ USD, tăng 10,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Việt Nam liên tục là một trong những quốc gia thu hút FDI hàng đầu thế giới xét về Tỷ trọng với GDP, chỉ đứng sau Malaysia trong nhóm các nền kinh tế ASEAN.
Trong tiền cảnh các công ty đa quốc gia tìm cách mở rộng hoạt động tại Việt Nam, một phần của chiến lược Trung Quốc + 1 và một phần 15 Hiệp định Tự do Thương mại Việt Nam đã tham gia, thị trường xuất khẩu FDI sẽ còn tiếp tục tăng trưởng.
Một số khuyến nghị
Để thu hút các nhà đầu tư này, các nhà đầu tư thích hợp và đưa Việt Nam trở thành một nền kinh tế vững chắc hơn, Chủ tịch EuroCham đã đưa ra một số khuyến nghị để hai khối công ty có thể phối hợp hiệu quả .
Việt Nam xếp thứ 70/190 trong báo cáo Môi trường Kinh doanh năm 2020 của Ngân hàng Thế giới. Khó khăn trong thành lập doanh nghiệp, đăng ký tài khoản và nộp thuế là những chính nhân viên được nhắc đến trong báo cáo này.
Trong một môi trường toàn cầu cạnh tranh, theo Chủ tịch EuroCham, Việt Nam cần tạo điều kiện dễ dàng hơn cho hoạt động kinh doanh nhằm thu hút đầu tư, chia sẻ kiến thức và chuyển giao công nghệ. Để làm điều đó, Việt Nam cần hết sức ưu tiên cải thiện pháp luật, thủ tục hành chính và ưu tiên cho doanh nghiệp.
Tiếp theo, Chủ tịch EuroCham cho rằng, các nhà đầu tư cả hai khối công ty tư vấn cần đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh.
Với bờ biển dài hơn ba cây số, Việt Nam rất dễ bị ảnh hưởng bởi hậu cảnh biến đổi. Lược lệ và nhập liệu làm mực nước biển cao phá cửa và sinh kế hoạch của người dân. Những dự báo tương lai cũng ảm đạm không kém. Trong trường hợp mực nước biển 100cm, một nửa đồng bằng sông Cửu Long sẽ chìm xuống dưới nước.
Trước tình hình này, Việt Nam đã trở thành một quốc gia có tham vọng về vững chắc. Hội nghị COP26 năm 2021 đánh dấu một cột mốc quan trọng đối với Việt Nam khi Thủ tướng Phạm Minh Chính cam kết đạt mức cân bằng phát thải vào năm 2050. Sau COP26, các mục tiêu đầy tham vọng cho năm 2030 đã được thiết lập , bao gồm giảm lượng tiêu thụ trên GDP, thúc đẩy tái tạo năng lượng, tăng cường kinh tế số và mở rộng bao phủ độ rộng. Một chiến lược toàn diện, ví dụ như Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng Xanh Giai đoạn 2021-2030 của Việt Nam, đã tiếp thêm động lực cho đất nước.
“Chắc chắn, quá trình triển khai những thay đổi lớn lao và phát triển năng lượng tái tạo để hỏi những tư vấn không nhỏ. Chính phủ Việt Nam sẽ cần kêu gọi sự hỗ trợ để thay đổi và khối FDI sẽ đóng vai trò quan trọng trong công việc cung cấp công nghệ, chuyên môn và nguồn vốn ”, theo Chủ tịch EuroCham.
“Tôi khuyến khích mọi người hãy cùng chung tay đóng góp vào chương trình hậu khí của Chính phủ thông qua phần vốn hỗ trợ tài chính, triển khai các sáng kiến kinh tế tuần hoàn, cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng và sử dụng năng lượng sạch . Hãy cùng lối tắt mở đường, chúng ta sẽ giúp thúc đẩy diễn viên thay đổi trong toàn bộ nền kinh tế Việt Nam ”, Chủ tịch EuroCham kêu gọi.
Về cơ sở hạ tầng quan trọng của Việt Nam, theo chỉ số Môi trường Kinh doanh mới nhất của EuroCham, một lĩnh vực quan trọng Việt Nam cần cải thiện để thu hút thêm FDI là phát triển cơ sở hạ tầng. Về đầu tư vấn đề cho cơ sở hạ tầng, chính phủ dự kiến sử dụng ngân sách nhà nước để đáp ứng 2/3 nhu cầu, phần còn lại kỳ vọng từ các tư nhân.
Từ khi Luật Tư vấn theo phương thức đối tác của tư vấn chính có hiệu lực vào đầu năm 2021, số lượng dự án đầu tư theo phương thức đối tác công-tư (PPP) trên thực tế đã giảm dần. Trong năm 2021 và 2022, hầu như không có nguồn vốn rót vào cơ sở hạ tầng công ty. Nguyên nhân là do hiện nay, khổ pháp lý của phủ Chính còn quá đơn giản, không xác định quyền của nhà đầu tư và không đủ để điều chỉnh nhiều vấn đề lớn liên quan đến phương thức PPP. Chủ tịch EuroCham kỳ vọng rằng Chính phủ sẽ tiếp tục khai báo thông tin liên tục và xây dựng khung toàn diện cho các công ty FDI có thể đóng góp nhiều hơn.
Với nền kinh tế số, mục tiêu đặt ra là năm 2030, kinh tế số sẽ đóng góp 30% vào GDP của Việt Nam. Chủ tịch EuroCham kêu gọi các doanh nghiệp hãy tận dụng các điều kiện thuận lợi hiện tại và duy trì tiến trình số hóa của Việt Nam bằng cách tăng cường đầu tư cho phát triển số và lồng ghép số hóa trong mô hình kinh doanh. Về phía nhà nước, theo Chủ tịch EuroCham, chính phủ phải khuyến khích mới, số hóa các thủ tục và điều chỉnh các quy định cho phù hợp với các quốc tế tiêu chuẩn.
“To Development Viet Nam in all the area of important, bao gồm chuyển đổi xanh, cải thiện cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế số, lên trên toàn bộ giá trị chuỗi trong lĩnh vực phục vụ xuất khẩu …, Hai khối và tư vấn phải phối hợp với nhau để nâng cao năng lực của nhân lực Việt Nam. Đây là một nhiệm vụ hết sức mạnh cấp thiết ”, theo Chủ tịch EuroCham.
Đối với vấn đề này và tất cả các tác giả sáng tạo khác, Chủ tịch EuroCham khuyến nghị khối tư nhân nên tập trung vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ, bởi vì 96% doanh nghiệp mới trong nước là doanh nghiệp có vừa và nhỏ.