Cộng đồng kết nối
Trong kho tàng dân ca của dân tộc Thái, Xòe sử dụng một lượng lớn và có vị trí rất quan trọng. Người Thái múa xòe, không thể chỉ thể hiện đời sống sinh hoạt, gắn bó cộng đồng, gắn bó với thiên nhiên, với tâm linh theo quan niệm âm dương ngũ hành xuất phát từ văn minh lúa nước, mà có thể hiện giá trị nhân văn, giá trị văn hóa sâu sắc. Xòe là biểu tượng văn hóa Thái góp phần kết hợp với con người, con người với trời đất một cách sinh động, lãng mạn nhưng cũng đậm đặc tính xã hội.
Special, Xòe Thái có các bình đẳng rất cao. Khi đã vào vòng Xòe, không phân biệt nhà nghèo, đẳng cấp. Trong bất kỳ tiệc lớn, tiệc nhỏ như: Mừng nhà mới, đám cưới hoặc Xên bản, Xên mường mà không cần pháo hoa thì coi bữa tiệc đó không vui, không thành công. Chính vì vậy, Xòe đã trở thành một cuộc sống phần nào đó, như cơm ăn, nước uống hàng ngày của đồng bào Thái Tây Bắc.
Nói về nguồn gốc của những điệu Xòe, Nghệ nhân ưu tiên Lò Văn Biến giải thích: Mường Lò là đất tổ của người Thái Đen. Ngay từ khi đặt chân đến vùng đất màu mỡ, phú quý nhưng còn hoang sơ, những người đầu tiên trong cuộc sinh cơ lập nghiệp luôn phải chống lại kẻ thù 2 chân và 4 chân. Xòe phản ánh bước đường chinh chiến của cha anh đoàn kết chống lại kẻ thù, tạo nên sức mạnh thủy chung, khai phá đất đai và ước nguyện một cuộc sống sinh sôi nảy nở. Không phải thế nào khi xã hội phát triển đến một trình độ nhất định, người Thái dần dần nhận thức rõ ràng về vũ trụ, mối quan hệ thiên – địa và vai trò của con người trong mối quan hệ tổng hòa đó. Những điệu Xòe ra đời như một tất cả các chức năng chứa những giá trị văn bản hóa nhân sinh cao đẹp, triết lý sâu sắc, ẩn chứa trong từng tác động, từng điệu Xòe.
Những điệu Xòe không khác gì một xã hội thu nhỏ của người Thái, phản ánh cuộc sống, tâm tư, tình cảm, nguyện vọng bằng phương thức tư duy ngôn ngữ múa dân gian Thái. Cùng với những điệu lưu trữ tình yêu, điệu khèn, điệu pí, Xòe ăn sâu vào lòng người một cách tự nhiên. Qua mỗi điệu Xòe, con người gần, chan hòa với nhau hơn, yêu đời, yêu người để bước vào cuộc sống lao động, chiến đấu với niềm tin yêu sáng trong vô hạn. Qua những điệu Xòe người ta thấy được cuộc sống của xã hội người Thái từ thủa sơ khai cũng như nhận thức về nhân sinh quan và thế giới quan.
Theo Nghệ nhân ưu tiên Lò Văn Biến, Xòe phản ánh thực hiện cuộc sống, bởi vậy có giá trị giáo dục đạo đức, góp phần làm nên một bản sắc cách văn bản không thể pha trộn. Xòe tăng giá biểu cảm, đồng thời góp phần định mức chất lượng con người Thái, chống lực bất khuất, dũng cảm tự do, sáng tạo và cần hướng con người hướng tới tư tưởng cao, sóng lành mạnh bồi đắp đắp cho các hệ thống tư tưởng tình cảm cao đẹp.
“Xòe không chỉ để thỏa mãn cảm xúc thẩm mỹ, mà là tri thức dân gian có tác dụng kích hoạt sự phát triển của con người, góp phần giúp con người thêm tự nhiên, sống thuận theo tự nhiện, biết điều chỉnh vi , lối sống cho phù hợp với người đạo. Xòe Thái là vật thể phi giá trị trong kho bảo tàng văn hóa Thái nói riêng và văn hóa dân tộc nói chung mang một sắc thái riêng, mang tính chất lấy từ thủ thuật mở mới, Nghệ nhân tú Lò Văn Biến nhấn mạnh .
Ngày 15/12/2021, Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam được UNESCO ghi danh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. This danh sách ghi thêm một lần nữa định nghĩa giới hạn đánh giá cao bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam nói chung, của loại hình sinh hoạt văn hóa truyền thông đặc sắc của cộng đồng người Thái ở vùng Tây Bắc nói riêng. Nghệ thuật Xòe Thái được ghi là niềm vinh dự, tự hào của cả nước nói chung, nhân dân các dân tộc 4 tỉnh Yên Bái, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu nói riêng. Cùng với niềm vui về sự vinh danh là trách nhiệm đối với công việc tồn tại, để di chuyển mãi mãi trong cộng đồng.
Việc UNESCO ghi danh sách nghệ thuật xòe Thái vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại chứng minh sức sống, liệt kê vị trí quan trọng của di sản văn hóa phi vật thể này không đồng nhất. bào người Thái, mà của chung cộng đồng dân tộc Việt Nam trong dòng văn hóa đất nước, tăng thêm niềm tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc Thái và phát huy tinh thần đoàn kết giữa các dân tộc ở Việt Nam .
Đồng cộng cộng du lịch tài nguyên phát triển
Người Thái ở Việt Nam sinh sống trải dài từ miền Tây Bắc (Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Yên Bái, Hòa Bình) đến miền Tây Thanh Hóa, Nghệ An. Với người Thái ở Tây Bắc hiện nay, Xòe là một loại hình múa dân gian phổ biến trong hệ thống sinh hoạt văn hóa của người dân tộc này. Vào cửa ngõ Tây Bắc, đến thung lũng Mai Châu, chúng ta gặp Xòe, qua Mường Mai, Mường Muổi (Quỳnh Nhai, Sơn La), Mường Lò (Nghĩa Lộ, Yên Bái), ngược lên Mường So (Phong Thổ , Lai Châu), hay Mường Lay (Điện Biên) chúng ta đều gặp gỡ những điệu Xòe của những người con gái Thái trong trang phục áo có duyên.
Đối với đồng bào dân tộc Thái Miền Tây Bắc, Xòe liên kết với đời sống của đồng bào. Người Thái Xòe trong lễ hội mùa xuân, trong lễ xên bản, xên mường, Xòe trong lễ mừng mùa cộng đồng, trong lễ lên nhà mới, trong đám cưới và Xòe trong các cuộc liên hoan văn nghệ, trong các sự kiện giá trị của các phương thức để lưu trữ, kết nối bạn và cộng đồng kết nối trong vòng Xòe. Mỗi người khi tham gia vào vòng Xòe đều cảm thấy mình là một cộng đồng phần. Sức sống của Xòe Thái đã trở thành một nét đẹp văn hóa, món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống đồng bào dân tộc Tây Bắc. Xòe là sân chơi cho người dân giải trí sau những ngày lao động hỗ trợ, đồng thời được coi là phương tiện giao thông kết nối mọi người xích lại gần nhau và trở thành nét vẽ đặc trưng, là “tài sản ”Của các dân tộc sinh sống trên rẻo cao Tây Bắc.
Là một loại đặc điểm văn hóa phi vật thể, Xòe Thái mang trong mình những giá trị văn hóa – đặc sắc nhân văn, trở thành phương tiện giao tiếp, cộng đồng kết nối; một tài sản quý giá của cộng đồng dân tộc Việt Nam. Khi du lịch được đẩy mạnh để trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Xòe Thái trở thành “nguyên liệu” đặc biệt cho công việc du lịch cần được tổ chức khai thác, phát huy tác dụng, hiệu quả để tạo ra các sản phẩm văn hóa đặc trưng du lịch, tạo sức hút cho du lịch ở các địa phương có Xòe Thái.
Trong cảm nhận của nhiều khách hàng, vùng đất Tây Bắc có tài nguyên du lịch hóa phong phú là kho bảo tàng văn hóa phi vật thể của đồng bào dân tộc Thái, Mường, Mông, Dao, Hà Nhì, Khơ Mú… trong đó nổi bật nhất là Xòe nghệ thuật của người Thái. Những điệu múa Xòe mang đậm chất núi rừng Tây Bắc của những cô gái dân tộc Thái trong trang phục truyền thống đã mang đến cho du khách những trải nghiệm khó quên khi đến Tây Bắc. Ngày nay, Xòe nghệ thuật đã trở thành một sản phẩm du lịch khi khách du lịch đến với làng bản của người Thái ở Tây Bắc; góp phần không nhỏ trong việc phát triển kinh tế, xã hội của địa phương thông qua các dịch vụ cộng đồng phục vụ khách tham quan.
Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, phương pháp tiếp cận quan trọng để bảo tồn, phát huy giá trị của nghệ thuật Xòe Thái gắn với phát triển du lịch là tăng cường sự tham gia của cộng đồng, bởi đây là trọng yếu tố để the value of Xòe Thái được bảo tồn và phát huy đầy đủ nhất. Nghệ thuật Xòe Thái là nguồn lực có sẵn để phát triển văn hóa và du lịch cộng đồng phục vụ cho lợi ích của người dân.
The best is to di sản xuất văn bản “được sống” trong cộng đồng chính và trở thành nguồn lực phát triển kinh tế, sắc tộc tồn tại. Điều này không chỉ tôn vinh, bảo tồn, phát huy giá trị của nghệ thuật xòe Thái mà còn làm cho nghệ thuật nhân có thể sống được bằng nghề, người yêu nghệ thuật xòe Thái không có gian để sinh hoạt và thúc đẩy phát triển vững bền du lịch cộng đồng.