Bài, ảnh: ÁI LAM
Văn hóa chợ nổi Cái Răng được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể vào năm 2016 và Cần Thơ có Đề án Bảo tồn và Phát triển chợ nổi Cái Răng. Qua 5 năm thực hiện đã nhận được nhiều kết quả.
Du khách tham quan chợ nổi Cái Răng.
Đề án Bảo tồn và Phát triển chợ nổi Cái Răng (Đề án) được UBND TP phê duyệt vào năm 2016 với 13 hạng mục chính. Qua 5 năm thực hiện, đề mục chỉ còn 2 cầu tàu và trạm dừng chân là chưa hoàn thành vì chính sách và kinh phí.
Một trong những đề mục đã hoàn thành và làm tốt là một sinh xã hội. UBND Quận Cái đã tạo điều kiện để 170 hộ trợ tiếp cận được nguồn vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội nhằm phát triển các sản phẩm dịch vụ du lịch, nông sản cho chợ nổi Cái Răng. Từ đó, có thêm 6 hàng trái cây, ẩm thực nổi trên sông; 3 hỗ trợ đầu tư du lịch bán quà lưu niệm, đặc sản phương pháp. Mỗi năm, UBND quận Cái đều phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố, các doanh nghiệp thiết lập đời sống và tinh thần của người dân chợ nổi với hơn 2.000 phần quà, giá trị trên 700 triệu đồng. Các hoạt động lưu giữ, môi trường bảo vệ, bảo đảm an ninh Thứ tự được quan tâm: tổ chức thu gom rác, xây dựng nhà vệ sinh công cộng, cải tạo hệ thống điện, bố trí phao phân luồng đảm bảo toàn bộ giao diện thông …
Lượng khách hàng đến chợ nổi Cái tăng bình quân từ 12-15% mỗi năm. Show market nổi tiếng từ 250-300 ghe, tàu mua bán. Bình quân điểm cao mỗi ngày có trên 200 lượt tàu đưa đón khách du lịch. Qua khảo sát có hơn 70% khách du lịch Cần Thơ chọn điểm đến chợ nổi Cái Răng.
Tuy nhiên, chợ nổi vẫn tồn tại những vấn đề: chất lượng sản phẩm, dịch vụ không bảo đảm; vẫn còn tiểu thương cạnh tranh không lành mạnh; rác vẫn còn; sản phẩm và trải nghiệm trên chợ nổi nhưng đơn điệu; bờ kè xây dựng vấn đề gây ảnh hưởng lớn. Ông Vương Công Khanh, Phó Chủ tịch HÐND quận Cái, trình bày: “Khi xây dựng đề án thì chưa có sông kè. Nay có sông kè làm một số vựa sản xuất chuyển sang một nơi khác vì không có chỗ lên xuống đậu. Ghe thương lái cũng sẽ chuyển theo. Do that, need to have the make swaped the row up between trade watch on the river and on bờ biển ”. Bên cạnh đó, nhà quản lý chức năng nước trên thị trường thuộc nhiều ngành, nhiều cấp, nên chồng chéo; sự phát triển nhanh chóng của đường giao diện ảnh hưởng lớn đến lượng tàu trên chợ nổi; môi trường bảo vệ công ty còn bất kỳ quyền truy cập nào…
Ông Nguyễn Quốc Cường, Chủ tịch UBND quận Cái Răng cho rằng: “Bảo tồn và phát triển chợ nổi Cái cần hài hòa ba yếu tố: văn hóa, môi trường và kinh tế. Mục tiêu của chúng tôi đề tài là vừa giữ Văn hóa chợ nổi Cái vừa phát triển kinh tế dựa trên phát triển du lịch. Do đó, chúng tôi luôn tham khảo ý kiến của các chức năng ngành, các chuyên gia và lắng nghe nguyện vọng của các hồ thương hiệu ”.
Ông Trần Thái Nghiêm, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ, đưa ra ý kiến: “Cần hỗ trợ đa dạng hóa công việc gia tăng thu nhập cho thương hồ, như khai thác thêm các điểm thu mua, sơ chế nông sản, xây dựng OCOP sản phẩm… UBND quận Cái Răng cũng nên tìm kiếm giải pháp để chợ nổi Cái răng được công nhận là làng nghề truyền thông để có những cuốn sách hỗ trợ về kinh tế cho những người dân gắn bó lâu dài với nhau chợ nổi ”. Ông Trần Hải Long, Phó Giám đốc Sở Công Thương thành phố, đề xuất: “Địa phương nên cân nhắc thành lập hợp tác xã hay một nhóm đầu mối liên kết sản xuất địa phương, để thu mua, xuất khẩu hoặc đưa ra siêu thị, dễ dàng hơn cửa sổ lớn. Cần xây dựng các tiêu chuẩn để bảo đảm về chất lượng sản xuất, hướng tới sản phẩm kết nối thương mại điện tử ”.
Nhà nghiên cứu văn hóa, soạn giả Nhâm Hùng, chia sẻ: “Bảo tồn văn hóa chợ nổi là vấn đề cốt lõi hiện nay, tôi đề nghị xây dựng bờ biển đặc trưng để bảo đảm giao thương giữa chợ và chợ trên sông thuận lợi ”. Đồng quan điểm, ông Vương Công Khanh cho rằng: “Tôi cho rằng phải giữ chân thương hồ, nên phải giữ tự nhiên của chợ nổi, đồng thời mở rộng chợ nổi theo định hướng phát triển du lịch. Do đó, tôi đề xuất địa chỉ, sớm điều chỉnh đề án, bỏ các công việc không phù hợp và có các phương pháp giải quyết tốt hơn về các vấn đề thu mua số lượng lớn sản xuất, điểm dừng chân để tiểu thương trao đổi đổi hàng hóa, gia tăng sự tham gia của các cấp độ trong chợ nổi quản lý, môi trường giữ ”. Ở góc độ lữ hành, ông Phan Ðình Huê, Giám đốc Công ty Vòng tròn Việt Nam, nói: “Chúng ta phải bảo vệ được“ hồn cốt ”của chợ nổi là văn hóa chợ nổi. Muốn du lịch phát triển nổi bật thì phải có sản phẩm để tiếp thị và bán. Vì thế, địa phương phải xây dựng sản phẩm độc đáo, chất lượng; start from built-in title about chiến lược sản phẩm ở chợ nổi ”.
Ông Nguyễn Quốc Cường thông tin, Cái răng được xây dựng kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ và phát triển chợ nổi Cái răng trong giai đoạn mới; đồng thời điều chỉnh, bổ sung những thay đổi trong đề án cho UBND thành phố ban hành kế hoạch tiếp tục thực hiện lại đề mục; kiến nghị vào cuộc họp chung của chủ sở hữu để có thể gỡ khó, phát huy hiệu quả của công việc tồn tại và phát triển chợ nổi Cái Răng.