Vâng! Câu chuyện hơn 30 năm. Chủ tịch UBND, Trưởng Phòng Giáo dục thành phố Thái Nguyên giai đoạn đó là anh Nguyễn Huy Thái và Nguyễn Chiếm Sơn, nhớ lại khoảng năm 1989 đến 1991.
Xóm Ba Vũng (sau đặt tên là xóm Tân Thái) có một lịch sử đặc biệt. Đó là bắt đầu từ năm 1973, chúng tôi xây dựng công trình thủy lợi Núi Cốc, có 40 hộ dân với khoảng 200 người phải chuyển từ vùng lòng hồ lên khu vực Ba Vũng để tái định cư. Ba Vũng là một thung lũng lớn, trong đó có 3 thung lũng nhỏ; một góc là sông còn lại là bao bì cao.
Về địa chỉ hành chính, lúc này thuộc xã Tân Cương, sau Tân Cương thuộc thành phố Thái Nguyên. Có điều kiện, từ trung tâm xã muốn vào Ba Vũng, con đường độc đạo là dòng sông công và dãy núi cao, có điện trở phần. Làm điều kiện sống yêu thích, được o bế, một số gia đình mặc định là dân gốc miền làm việc cũng không trụ nổi và rời đi nơi khác. Số còn lại ở trong cảnh thiếu, nghèo đói, không đường, không điện, không chợ, máy xá, trường học…. Phúc Trìu.
Tiếng kêu của bà cũng vượt núi đến lãnh đạo. Một bộ phận do UBND thành phố thiết lập, yêu cầu phải được Ba Vũng, đoàn cán bộ đứng ngoài lãnh đạo thành phố, có cốt lõi là ngành Giáo dục, anh Nguyễn Chiếm Sơn, Trưởng phòng là nhân sự của tập đoàn, bộ nhớ lại: Thời gian, con đường từ trung tâm Thành phố đến cuối xã Tân Cương, khó đi lắm, lổn nhổn, “ổ trâu”, “ổ voi”… đi như đánh vật. Chúng tôi bắt đầu cuốc bộ từ Trường PTCS xã, hồ nước nam theo xóm Soi Vàng, vượt sông núi, rừng vào Ba Vũng. Trong leo núi thì leo lên dễ hơn là leo xuống, mãi rồi cũng đến được trung tâm xóm.
Các cụ ta thường nói: “Bần cư trung thị vô nhân vấn / Phú tại sơn lâm hữu khách tầm” (nghèo giữa thị thành chả ai hỏi đến / giầu thăm thẳm sơn cùng cốc lại nhiều người chơi). Khổ đau, Ba Vũng lại nghèo đói. Khó khăn gì hơn trong quyết định phải làm gì giúp người dân Bà Vũng. Vì cái gì họ cũng không có, từ điện, đường, trường, hoa đến tình yêu quê hương mình đang sống…
Hồi đó chưa có hiệu ứng “Không để ai phải ở lại phía sau” như bây giờ, nhưng anh Nguyễn Huy Thái cũng đã từng uống hết một lớp học cho các cháu. Hổn hển leo núi trở về, câu chuyện tranh luận và bỏ hôm qua của đoàn chúng tôi là Ba Vũng xa hay gần? Tôi lấy ngay ý kiến đó làm tiêu đề cho bài đăng trên Báo Bắc Thái là “Ba Vũng xa đó, gần đó” và lý giải rằng: Xa với ai không vì dân và gần với những người làm việc có tâm. Bài báo được nhiều người đọc, nhớ lâu. Có người bảo mật: Đọc xong bài báo của Hữu Minh, uống trà tân cương, hương vẫn thơm, vị ngọt đậm nhưng sau đó thấp đắng và chát…
Tôi đến trụ sở UBND xã Tân Cương sáng 8-9-2022 và được Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Tân Cương Nguyễn Thị Mai Thanh tiếp chuyện.
Chị bảo mật: – Giờ nhà báo vào Ba Vũng rất đơn giản. Pages nâng cấp đường giao thông gần đây nhất, ba bốn mét đường rộng. Đường điện từ lâu. Thế hệ lãnh đạo sau này nghe từ các Bí thư Đảng ủy xã: Nguyễn Bá Học (1988-1993); Phạm Quốc Việt (1993-2010).
Chị Mai Thanh cũng tâm đắc với ý định trở lại đây của tôi. Ở xã ngoài Phúc Trìu, tôi tình cờ gặp vợ chồng anh Trần Tất Xuân và chị Nguyễn Thị Lộc. Anh Xuân năm nay 75 tuổi, bộ đội lái xe chiến trường, về ngành Giao thông tỉnh rồi ngủ quên. Chị Lộc là giáo viên ở Tân Cương, một thời gian trở thành một lớp học ở Ba Vũng.
Chị: – Giai đoạn đầu chưa có đường nhưng vẫn cấp tốc xây dựng một lớp học tại Ba Vũng, giải pháp tình thế để chống lại chữ giữa thành phố và đào tạo. Giáo viên, chia gian khổ, mỗi người vào một tháng. Sau một số năm có đường xá rồi, học sinh tự đi ra trường xã, lớp học trở thành nhà văn hóa xóm… Anh Xuân nhiệt tình đưa đường và cùng tôi vào Ba Vũng.
Đường vào Ba Vũng hôm nay.
Tân Cương hiện nay rất phát triển, từ giao diện thông tin, nhà cửa, nương nương, sản xuất. Chỉ địa chỉ thương hiệu trà Tân Cương có thể nói trên toàn thế giới… Ai mùa Thu này vào đây trà, mua trà, chắc chắn có cảm xúc mới mẻ.
Chúng tôi dừng xe trên đỉnh đèo, phía Đông là một vùng trung du bán sơn địa, sông Cầu, sông Công như dải lụa uốn lượn trong gió, tầm mắt nhìn xa vài cây số. Tây là thung lũng Ba Vũng, chè, rừng và những mái nhà bằng, mái xi măng thấp thoáng. Cảm xúc trong tôi sau hơn 30 năm trở lại đây là thấy đẹp, thanh bình, trong lành mà không có sự hỗ trợ nào đối với “Phú tại sơn lâm chủ sở hữu”.
Trong ngôi nhà mái bằng phương tây dễ ba mươi năm của anh Phạm Xuân Cường, chúng tôi thưởng trà và nhắc chuyện xưa, chuyện nay. Thấy có khách, một vài hàng xóm cũng sang góp chuyện. Ông Thái, Ông Đương, nhà báo Hữu Minh được nhắc nhiều lần. Ông Trần Văn Dĩ, một nông dân có mặt ở Bà Vũng từ năm 1977 nói thế này:
– Những người vào Ba Vũng sớm là năm 1975, thời điểm đó khoảng 40 hộ, 200 nhân khẩu, di dân từ lòng hồ Núi Cốc. Ngót nửa thế kỷ, hiện tại Ba Vũng Tàu chỉ có 64 gia đình, bình quân mỗi nhà có đến 3 người – ta đất, đồi, rừng, nguồn tư liệu cũng sản xuất quý giá. Ông nhấn mạnh hồi sinh chỉ bắt đầu khi con đường được mở…
Ông Phạm Xuân Cường vào đây lớp đầu, năm 1975, gia đình không may mắn lắm vì bà vợ bệnh nặng đã mất, cho biết thế này: – Người dân Ba Vũng rất biết ơn các cấp đã mở đường, kéo điện nhưng bà còn thiếu tri thức làm ăn nên lội, nghèo khó vẫn đeo đẳng. Lớp trẻ lớn lên bỏ nhà đi làm công ty, thích ăn xổi hơn. Tuy không ly hương nhưng muốn ly nông. Ở chính nơi có đất, gió, nước của vùng tiểu khí hậu thiên phú cho cây chè Tân Cương nhưng bà con lại không mặn mà với cây chè nên diện tích trở lại.
Bây giờ bao phủ Ba Vũng là một mầu xanh hanh của cây keo, giá trị kinh tế kém. Khao khát của người dân Bà Vũng bây giờ là ai đó bỏ qua nghiên cứu, giúp họ định hướng làm ăn sao cho cụ thể, trong đó phải có tư vấn của Nhà nước, doanh nghiệp mạnh thì mới mong đánh thức được chức năng of Ba Vung, from Ba Vung and from Tân Cương.
Khác với cuộc đấu tranh rời khỏi Ba Vũng hơn 30 năm trước, hôm nay tôi ôm vô lăng xe khách rời Ba Vũng trong ngồn ngộn vân vi… Không! Tiềm năng của Ba Vũng phải nằm trong phạm vi 15,6 cây số của Tân Cương; chè phải sử dụng cao tỷ lệ của Tân Cương chứ không chỉ 350ha như Tân Cương đang có. Ba Vũng (Tân Thái) must be a xóm phát triển mạnh trong 12 xóm của xã này…
Tôi hạ kính xe lên đỉnh đèo, làn gió thổi vào xe mát rượi. Gió thổi câu chuyện kể về Ba Vũng xưa và một thung lũng du lịch sinh thái hiện đang sở hữu ở Tân Cương. Giở đầu chuyện của các tỉnh doanh nghiệp, thành phố vào Ba Vũng. Gió kể về những thanh niên khuyến khích, thanh niên làm văn hóa, quy hoạch đã giúp cho Ba Vũng rất gần.