Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ – Trung leo thang và nhu cầu toàn cầu suy giảm, chính phủ Trung Quốc đang thúc giục các hãng xuất khẩu Trung Quốc ngại bán hàng trong nước nhằm khai thác sức mua nội địa. Tuy nhiên, thực tế cho thấy các doanh nghiệp xuất khẩu lại tỏ ra e dè với thị trường nội địa, bởi hàng loạt rào cản về lợi nhuận, thanh toán và cạnh tranh giá.
Khó khăn từ biên lợi nhuận thấp
Eno Qian, giám đốc một nhà máy may mặc tại miền Đông Trung Quốc, chia sẻ rằng cô kiếm được khoảng 20 nhân dân tệ (2,74 USD) cho mỗi sản phẩm xuất khẩu. Tuy nhiên, nếu bán cùng sản phẩm đó tại thị trường nội địa, cô chỉ thu được 10% lợi nhuận, tức chưa đến 2 nhân dân tệ. Điều này khiến việc chuyển hướng tiêu thụ trong nước trở nên “không khả thi”, bất chấp việc Qian đang chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các mức thuế nhập khẩu mà Mỹ áp dụng lên hàng hóa Trung Quốc.
Nhiều doanh nghiệp cùng chung cảnh ngộ với Qian. Dù chịu áp lực giảm đơn hàng từ Mỹ, họ vẫn ngần ngại tiêu thụ tại thị trường nội địa, do biên lợi nhuận quá thấp, rủi ro thanh toán cao và tỷ lệ trả hàng lớn.
Nhu cầu nội địa yếu và cuộc chiến giá khốc liệt
Thị trường Trung Quốc vốn nổi tiếng với mức độ cạnh tranh cực kỳ khốc liệt. Theo He-Ling Shi, giáo sư kinh tế tại Đại học Monash (Australia), trong môi trường kinh doanh nội địa, nhiều khi biên lợi nhuận gần như bằng 0. Điều này tiềm ẩn nguy cơ phá sản đối với các doanh nghiệp xuất khẩu nếu họ buộc phải chuyển hướng kinh doanh.
Không chỉ vậy, giới phân tích cho rằng nhu cầu tiêu dùng nội địa hiện đang suy yếu. Nếu không có các gói kích thích tài khóa mạnh mẽ, việc gia tăng nguồn cung từ các hãng xuất khẩu sẽ càng khiến tình trạng giảm phát thêm nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nền kinh tế.
“Tại Trung Quốc, khách hàng trong nước rất nhạy cảm với giá. Bán lẻ nội địa yêu cầu chi phí quảng cáo cao, đơn hàng nhỏ và rủi ro trả hàng lớn. Khác với đơn đặt hàng số lượng lớn từ khách nước ngoài, thị trường nội địa phức tạp và nhiều bất ổn hơn”, David Lian – giám đốc một nhà máy sản xuất đồ lót tại miền Nam Trung Quốc – nhận xét.
Các biện pháp hỗ trợ từ chính phủ
Để giảm thiểu tác động từ việc Mỹ tăng thuế, Bộ Thương mại Trung Quốc đã triển khai chiến lược hỗ trợ các hãng xuất khẩu mở rộng thị trường trong nước. Họ tổ chức hàng loạt sự kiện “kết nối” tại các thành phố lớn như Bắc Kinh, Quảng Châu và Hải Nam nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận các nền tảng thương mại điện tử, siêu thị và nhà bán lẻ.
Ngoài ra, các địa phương cũng thành lập tổ công tác chuyên trách, nhằm tháo gỡ những khó khăn mà doanh nghiệp phản ánh như thiếu kinh nghiệm bán hàng nội địa, nhận diện thương hiệu yếu và thiếu hiểu biết về hành vi tiêu dùng trong nước.
Một số “ông lớn” thương mại điện tử cũng vào cuộc. JD.com tuyên bố thành lập quỹ 200 tỷ nhân dân tệ (27,35 tỷ USD) để hỗ trợ các hãng xuất khẩu. Meituan – nền tảng giao hàng khổng lồ của Trung Quốc – cũng thông báo chương trình hỗ trợ marketing cho các doanh nghiệp.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cho rằng các sáng kiến này chưa thực sự đi vào đúng trọng tâm. “Chúng tôi cần hỗ trợ về thuế và trợ cấp nhiều hơn, chứ không chỉ kết nối thị trường”, Eno Qian nhấn mạnh. Theo cô, nhà máy của cô đã mất đến 30% doanh số vì thuế nhập khẩu từ Mỹ và buộc phải cắt giảm nhân sự để cầm cự.
Sức mua nội địa chưa đủ mạnh
Mặc dù doanh số bán lẻ tại Trung Quốc năm ngoái đạt tới 43.200 tỷ nhân dân tệ (5.920 tỷ USD), gấp 11 lần kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ, nhưng tiềm năng đó vẫn chưa thể dễ dàng khai thác. Người tiêu dùng Trung Quốc hiện vẫn giữ tâm lý phòng thủ, ưu tiên tiết kiệm thay vì chi tiêu, do lo ngại về triển vọng kinh tế và việc làm.
Theo Julian Evans-Pritchard, chuyên gia tại Capital Economics, nếu các doanh nghiệp mất 2.000 tỷ nhân dân tệ doanh thu từ Mỹ trong hai năm tới, thiệt hại đó có thể được bù đắp nếu tiêu dùng nội địa tăng trưởng 4% trong cùng kỳ. Nhưng ông lưu ý, điều đó khó xảy ra nếu chính phủ không đẩy mạnh các chính sách an sinh xã hội và cải thiện thu nhập cho người lao động.
=> https://topi.vn/vay-thau-chi-la-gi.html
“Tăng lương, mở rộng mạng lưới an sinh xã hội, cải cách lương hưu – những yếu tố này mới là then chốt để thúc đẩy tiêu dùng”, Minxiong Liao, chuyên gia kinh tế tại GlobalData TS Lombard, khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nhận định.
Tương lai nào cho các hãng xuất khẩu Trung Quốc?
Sắp tới, Bộ Chính trị Trung Quốc dự kiến sẽ nhóm họp để thảo luận các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Giới quan sát kỳ vọng cuộc họp này sẽ không chỉ mang tính biểu tượng mà sẽ đưa ra những biện pháp cụ thể nhằm vực dậy tiêu dùng nội địa, đồng thời giúp các hãng xuất khẩu thích nghi tốt hơn với môi trường kinh tế mới.
Dù vậy, các doanh nghiệp như nhà máy của Qian, David Lian hay Liu (chủ nhà máy thiết bị chiếu sáng tại Ninh Ba) vẫn giữ tâm lý cẩn trọng. Với họ, việc bán hàng trong nước không chỉ là câu chuyện tìm kiếm khách hàng, mà còn liên quan đến bài toán chi phí, rủi ro và năng lực vận hành.
Trong khi Trung Quốc nỗ lực tái cơ cấu nền kinh tế để giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu, thì đối với nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa, thị trường quốc tế vẫn là “phao cứu sinh” không thể thiếu, bất chấp những sóng gió thương mại chưa có dấu hiệu lắng dịu.