(HNMCT) – Chỉ 3 tuần sau Lễ Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, đêm 22 sáng 23-9-1945, thực dân pháp nổ súng Sài Gòn, lược nước ta thêm một lần nữa . Trung ương Đảng, Xứ ủy Nam kỳ và Chính phủ kháng chiến Nam Bộ phát triển toàn dân, quyết chiến chống chiến lược.
Nhân dân Nam Bộ tụ họp chiến đấu. Sài Gòn và các tỉnh Nam Bộ vang lên tiếng hát hào hùng của ca khúc “Nam Bộ chiến”: “Mùa thu rồi, ngày hăm ba / Ta đi theo tiếng kêu sơn hà nguy biến / Rền khắp trời, lời hoan hô / Dân quân Nam nhịp bước vào trận tiền / Thuốc súng, chân đi không / Mà lòng người giàu có vì nước ”… Tương tự như bài hát “19 tháng Tám” của nhạc sĩ Xuân Oanh, “Nam bộ chiến” của Tạ Thanh Sơn ra đời trước lịch sử hào hùng của dân tộc.
Bài hát như một lời hiệu triệu bằng âm nhạc vang dội khắp trời Nam Bộ, thúc toàn dân xuống đường kháng chiến: “Thề quyết chống quân ngoại màu / Ta thân ta liều cho nước / Ta thân ta đền ơn trước / Xây dựng giang san hạnh phúc muôn đời / Nền độc lập khắp nước Nam”. Tạ Thanh Sơn hoàn thành bài hát vào ngày 25-9-1945, tại xã Mỹ Xương, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp. Ca khúc được in lần đầu trên Báo Độc lập, được truyền bá và phổ biến qua Đài phát thanh.
Năm 1947, Tạ Thanh Sơn bị bắt, tên quan Tây hỏi ông: “Vì sao ông học giỏi, con nhà giàu mà không làm việc cho Pháp, lại theo Việt Minh làm chống?”. Tạ Thanh Sơn khảng khái: “Ông ấy nghe kỹ bài hát của tôi sẽ hiểu. Ông ấy có tổ quốc của ông ấy. Tôi có tổ quốc của tôi. Tôi cũng theo ông ấy để chống lại đất nước, dân tộc tôi? Ông ấy bảo vệ” tôi là chiến lược hay mới là trình duyệt của chúng tôi? ”.
Tạ Thanh Sơn (1921 – 1986) quê huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long, xuất thân trong gia đình khá giả nhưng ông tham gia Thanh niên tiền phong cách mạng từ rất sớm. Cuộc đời, ông chỉ sáng tác duy nhất ca khúc “Nam Bộ kháng chiến”, bài hát có sức mạnh để lớn trong đấu tranh chống lực lượng của người dân Nam Bộ cũng như nhân dân cả nước.
Được tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý, nhưng phần thưởng cao quý nhất đối với Tạ Thanh Sơn chính là bản hùng ca “Nam Bộ chiến” trở thành bất tử, mãi mãi đi cùng năm tháng với dân tộc.